Właściwa i szybka reakcja gdy ktoś ulegnie wypadkowi w górach jest kluczowa, zwłaszcza w przypadkach zagrożenia życia. Zapoznaj się z zasadami postępowania, zanim będzie za późno by przyswoić sobie podstawową wiedzę z zakresu ratownictwa.

1) Zabezpiecz miejsce zdarzenia. Oceń rodzaj i miejsce wypadku. W razie potrzeby zapewnij bezpieczeństwo osób znajdujących się w miejscu wypadku. Jeżeli ze względów bezpieczeństwa jest to to niezbędne (np. z uwagi naspadające kamienie) usuń w miarę możliwości delikatnie poszkodowanego z miejsca zagrożenia.

2) Sprawdź czy poszkodowany jest przytomny. Jeśli jest przytomny zostaw poszkodowanego w pozycji, w której go zastałeś, o ile nie zagraża mu żadne niebezpieczeństwo, dowiedz się jak najwięcej o stanie poszkodowanego i wezwij pomoc, jeśli będzie potrzebna (patrz punkt 6 poniżej) oraz regularnie oceniaj jego stan. Jeśli poszkodowany jest nieprzytomny przejdź do kolejnych punktów.

3) Zawołaj o pomoc inne osoby.

4) Udrożnij drogi oddechowe wykonując odgięcie głowy do tyłu jedną ręką umieszczoną na czole poszkodowanego i uniesienie żuchwy do góry druga ręką.

5) Sprawdź oddech poszkodowanego. Przyłuż policzek nad jego usta, obserwując zarazem czy unosi się klatka piersiowa (tzw. zasada "widzę, słyszę, czuję" – jeśli na policzku nie wyczułeś oddechu, nie usłyszałeś „świstu” ani nie zobaczyłeś unoszącej się i opadającej klatki piersiowej powinieneś uznać, że poszkodowany nie oddycha). Jeżeli masz jakiekolwiek wątpliwości czy oddech jest prawidłowy, działaj tak, jakby był nieprawidłowy.

6) Poproś o wezwanie lub wyślij kogoś po pomoc GOPR (tel. 985 lub 601 100 300), a jeżeli jesteś sam, zostaw poszkodowanego w pozycji bezpiecznej (bocznej ustalonej ) i wezwij GOPR a następnie wróć do poszkodowanego. Pozycja bezpieczna pozwala zachować drożność dróg oddechowych (zapobiega zapadaniu się języka na tylną ścianę gardła), a także przeciwdziała dostaniu się do układu oddechowego ciał obcych, wymiocin, krwi itp.

Podaj służbom ratunkowym następujące informacje:

• CO się stało (opis wypadku, czy istnieje nadal zagrożenie)
• GDZIE się stało (miejsce zdarzenia)
• ILU poszkodowanych
• RODZAJ USZKODZENIA poszkodowanych
• KTO wzywa pomoc (imię i nazwisko oraz nr telefonu)
  Nigdy nie odkładaj pierwszy słuchawki!

Jeżeli warunki terenowe uniemożliwiają udanie się po pomoc wezwij pomocy międzynarodowym sygnałem:

a) jakimkolwiek sygnałem optycznym lub akustycznym powtarzanym 6 razy na minutę (co 10 sekund), po czym następuje jedna minuta przerwy. Odpowiedź o zrozumieniu sygnału przez służby ratownicze to taki sam sygnał trzy razy na minutę po czym minuta przerwy. Gdy sam usłyszysz taki sygnał, pamiętaj, że ktoś znajduje się w niebezpieczeństwie i liczy na Twoją pomoc

b) sygnałem wzywania pomocy dla pilota śmigłowca jest uniesienie rąk do góry zachowując sylwetkę litery Y (YES / TAK). W razie gdy pomoc jest nam niepotrzebna podnosimy prawą rękę do góry, a lewę trzymamy lekko pochyloną w dół - sylwetka powinna przypominać literę N (NO / NIE).

7) W przypadku braku oddechu lub nieprawidłowego oddechu podejmij czynności przywrócenia czynności życiowychposzkodowanego (wykonaj resuscytację krążeniowo-oddechową) w schemacie 30 uciśnięć – 2 wdechy ratownicze zgodnie z poniższym opisem:

a) przygotowanie do resuscytacji:

- uklęknij obok poszkodowanego na wysokości jego klatki piersiowej

- spleć palce obu dłoni, pochyl się nad poszkodowanym, wyprostowane ramiona ustaw prostopadle do środkowej części mostka

b) 30 uciśnięć:

- uciskaj mostek na głębokość 4–5 cm z częstotliwością 100 uciśnięć /min (nieco mniej niż 2 uciśnięcia/s) - okres uciskania i zwalniania nacisku (relaksacji) mostka powinien być taki sam.

c) 2 wdechy ratownicze:

- po wykonaniu każdych 30 uciśnięć klatki piersiowej wykonaj 2 wdech ratownicze: zaciśnij palcami skrzydełka nosa poszkodowanego, weź normalny wdech i obejmij szczelnie usta poszkodowanego swoimi ustami, upewniając się, że nie ma przecieku powietrza, wdmuchuj powoli powietrze do ust poszkodowanego przez około 1 sekund (tak jak przy normalnym oddychaniu), obserwując jednocześnie czy klatka piersiowa się unosi a następnie czy opada po wykonaniu oddechu. Po wykonaniu dwóch wdechów powróć do wykonania 30 uciśnięć.

Kontynuuj przywracanie czynności życiowych (resuscytację) do czasu gdy poszkodowany zacznie prawidłowo oddychać lub przybędą wykwalifikowane służby medyczne i przejmą działania.

Pamiętaj! Prowadzenie resuscytacji krążeniowo-oddechowej przez świadków zdarzenia zwiększa 2- lub 3-krotnie szanse przeżycia w stanie nagłego zatrzymania krążenia.

8) W przypadku prawidłowego oddechu wykonaj pozostałe czynności ratunkowe zależne od stanu poszkodowanego(opatrzenie ran, unieruchomienie złamanych kończyn itp.) lub ew. zabezpiecz poszkodowanego przed pogłębieniem się obrażeń (urazu) do czasu przybycia służ ratunkowych. Zapewnij poszkodowanemu komfort cieplny (np. folią izotermiczną) i wspomagaj go psychicznie oraz regularnie oceniaj jego stan.

Więcej informacji o resuscytacji krążeniowo-oddechowej z poglądowymi ilustracjami znajdziesz w przewodniku Polskiej Rady Resuscytacji (link).